Wikłacz rzeczny

Wikłacz rzeczny

Malimbus burnieri
(N. E. Baker & E. M. Baker, 1990)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	wikłaczowate
Podrodzina	wikłacze
Rodzaj	Malimbus
Gatunek	wikłacz rzeczny
Synonimy
Ploceus burnieri N. E. Baker & E. M. Baker, 1990
Kategoria zagrożenia (CKGZ)
narażony na wyginięcie

Wikłacz rzeczny (Malimbus burnieri) – gatunek małego ptaka z rodziny wikłaczowatych (Ploceidae). Występuje endemicznie w Tanzanii. Narażony na wyginięcie.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy opisany w roku 1990 na łamach Bulletin of the British Ornithologists’ Club. Holotyp pochodził z małej miejscowości Ifakara w Tanzanii; był to samiec. Nazwa gatunkowa burnieri upamiętnia dr. Erica Burniera, który zajmował się ludźmi w miejscowości Ifakara oraz zwrócił uwagę na obecność wikłaczy rzecznych; jako pierwszy zaobserwował też kowalika algierskiego (Sitta ledanti).

Gatunek monotypowy. Często umieszczany w rodzaju Ploceus.

Zasięg występowania

Zasiedla obszar 150 000 km² w centralnej Tanzanii, na południowy zachód i na wschód od miejscowości Ifakara. Środowisko życia stanowią rozległe bagna w okolicach rzek, na których obszarze rosną trzciny z rodzaju Phragmites, zazwyczaj w obszarach pozbawionych drzew. Przypuszczalnie ma to związek z konkurencją o miejsca lęgowe z wikłaczem żółtym (M. subaureus).

Morfologia

Długość skrzydła wynosi 68 mm u samca i 62 mm u samicy, dzioba odpowiednio 17,2 mm i 15,1 mm, ogona 42–45 mm, zaś skoku 22,2 mm u samca i 19,6 u samicy. Długość ciała 13 cm, masa ciała samca 17–21 g, samicy 14–17 g. Występuje dymorfizm płciowy. Samiec posiada czarny dziób, brodę, gardło oraz obszar między okiem i dziobem. W miejscach, gdzie owa czarna plama łączy się z żółtą głową, piersią i brzuchem pióra czerwonawe. Wierzch ciała oliwkowożółty. Lotki szare, żółtooliwkowo obrzeżone, podobnie jak i sterówki. Nogi i stopy różowe. Samica posiada oliwkowożółtą głowę, z wierzchu bardziej żółtą, zaś po bokach płowożółtą. Pióra na wierzchu ciała w środku ciemne, jasnożółto obrzeżone. Kuper mniej wzorzysty niż wierzch ciała. Spód ciała jasnożółty. Tęczówki brązowe.

Zachowanie

Obserwowano osobniki żerujące na trawach, w tym ich kwiatostanach. Zazwyczaj odzywa się w miejscu gniazdowania, jednak poza jego okolicami słyszany był odgłos ostrzegawczy tjaek. Pierzące się ptaki, dwie samice, zaobserwowano 27 lutego 1988 roku; pierzenie obejmowało sterówki, lotki II i III rzędu oraz pokrywy skrzydłowe.

Lęgi

Gniazdo, które odnaleziono, znajduje się w Muzeum Historii Naturalnej w Tring. Owalne, z bocznym wejściem, budulec stanowi trawa. Źdźbła budujące zewnętrzną część gniazda mają szerokość do 4 mm, natomiast wyściółkę stanowią liście o szerokości 8–12 mm. Gniazdo miało wymiary 110×85×70 mm, zawieszone było na gałązce o średnicy około 8 mm, która wbudowana była w tylną część gniazda. Na danym terytorium mieściło się 20–30 gniazd, rzadko znajdywano je same. Zniesienie wynosi 1–2 jaja. Spośród 3 zebranych jaj miały one wymiary 19,5–20,5 × 13–14,5 mm.

Status, zagrożenia

IUCN uznaje wikłacza rzecznego za gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable) nieprzerwanie od 1994 roku; wcześniej, od 1988 roku miał on status najmniejszej troski (LC, Least Concern). Obecny status uzasadnia się małym zasięgiem występowania, na którym habitat narażony jest na niszczenie w wyniku wypasania zwierząt hodowlanych, zakładania upraw ryżu oraz używania pestycydów i nawozów sztucznych. Populacja szacowana jest na 2500–9999 dorosłych osobników; ma tendencję spadkową.

Bibliografia

• N.E Baker & E.M. Baker. A new species of weaver from Tanzania. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”, s. 51–58, 1990. 

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).